MBA là gì? Lộ trình học, cơ hội nghề nghiệp và mức lương sau tốt nghiệp

1. MBA là gì?

MBA là viết tắt của Master of Business Administration, hay còn gọi là Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh. Đây là một chương trình đào tạo sau đại học chuyên sâu về quản trị và kinh doanh, giúp người học trang bị kiến thức toàn diện và kỹ năng thực tiễn để trở thành những nhà quản lý và lãnh đạo chuyên nghiệp trong các doanh nghiệp.

Chương trình MBA thường kéo dài 1,5 – 2 năm, bao gồm các môn học quan trọng như:

- Kinh tế học

- Phân tích định lượng

- Tài chính – Kế toán

- Marketing

- Hành vi tổ chức

- Chiến lược kinh doanh,…

Khác với các chương trình đại học, MBA tập trung vào kỹ năng lãnh đạo, quản lý dự án, ra quyết định chiến lược, giúp học viên nhanh chóng thăng tiến trong sự nghiệp, tăng thu nhập và mở rộng cơ hội nghề nghiệp. Đây cũng là lý do vì sao MBA được xem là “vũ khí lợi hại” để bứt phá trong thế giới kinh doanh hiện nay.

2. Tại sao MBA lại là vũ khí lợi hại trên thị trường việc làm?

Theo Hội đồng tuyển sinh quản lý sau đại học (GMAC™), động lực hàng đầu của sinh viên MBA bao gồm: tăng thu nhập, phát triển tiềm năng, nâng cao kiến thức kinh doanh và mở rộng mạng lưới quan hệ. Những lợi ích này giúp MBA trở thành vũ khí chiến lược để bứt phá sự nghiệp. Cụ thể:

2.1. Nâng cao kỹ năng quản trị chuyên sâu

Chương trình MBA thường bao gồm các môn học về quản trị chiến lược, quản trị tài chính, quản trị marketing, quản trị nhân sự, quản trị sản xuất… Những môn học này cung cấp cho học viên kiến thức nền tảng và chuyên sâu về quản trị kinh doanh, giúp họ hiểu rõ các nguyên tắc, quy trình và cách thức quản lý hiệu quả.

2.2. Mở rộng mạng lưới mối quan hệ

Một trong những lợi ích quan trọng của MBA là tạo cơ hội kết nối với những người cùng chí hướng và các chuyên gia kinh doanh. Học viên tham gia vào nhóm làm việc, dự án tập trung và các hoạt động giao lưu, từ đó xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với đồng học, giảng viên và các chuyên gia.

Mạng lưới này mang lại cơ hội nghề nghiệp, hợp tác kinh doanh, tiếp cận nguồn lực và thông tin quan trọng, hỗ trợ phát triển sự nghiệp và doanh nghiệp sau khi tốt nghiệp.

2.3. Khởi nghiệp thuận lợi

MBA trang bị cho học viên kiến thức và kỹ năng thiết yếu để khởi nghiệp thành công, bao gồm:

• Kiến thức tổng quan về kinh doanh: khái niệm, nguyên lý và phương pháp quản trị.
• Kiến thức chuyên sâu về các lĩnh vực kinh doanh: tài chính, marketing, chiến lược, quản trị nhân sự…
• Kỹ năng quản lý: phân tích, ra quyết định, giải quyết vấn đề, quản lý thời gian.

Những kiến thức và kỹ năng này giúp học viên lập kế hoạch tài chính, xây dựng thương hiệu, phát triển sản phẩm và tiếp cận khách hàng, tạo nền tảng vững chắc cho khởi nghiệp.

2.4. Góc nhìn rộng và đa chiều

Học MBA giúp học viên tiếp cận kiến thức đa dạng và sâu rộng từ nhiều lĩnh vực. Môi trường học tập đa ngành nghề tạo cơ hội trao đổi kiến thức, học hỏi kinh nghiệm thực tiễn, từ đó phát triển góc nhìn chiến lược, đa chiều và khách quan, hỗ trợ ra quyết định quản trị hiệu quả.

3. Ai nên học MBA?

Chương trình MBA (Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh) không phải dành cho tất cả mọi người. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai đã có kinh nghiệm làm việc và muốn phát triển sự nghiệp, mở rộng kiến thức quản trị cũng như mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp. Cụ thể, chương trình này phù hợp với:

• Những người đang làm việc trong lĩnh vực kinh doanh: Nếu bạn muốn thăng tiến lên các vị trí quản lý như trưởng phòng, giám đốc, bằng MBA sẽ trang bị kiến thức và kỹ năng quản lý cần thiết.
• Người muốn khởi nghiệp (startup): MBA giúp bạn xây dựng nền tảng về kinh doanh, chiến lược và quản lý, từ đó phát triển doanh nghiệp riêng hiệu quả hơn.
• Người muốn chuyển đổi nghề nghiệp sang lĩnh vực kinh doanh: MBA cung cấp kiến thức toàn diện để bạn bắt đầu sự nghiệp mới một cách tự tin.
• Chủ doanh nghiệp và doanh nhân: Chương trình giúp nắm vững nguyên tắc quản lý, nâng cao kỹ năng lãnh đạo và khả năng phân tích chiến lược kinh doanh.
• Sinh viên tốt nghiệp Đại học có kinh nghiệm làm việc: Các bạn mới ra trường nhưng đã có kinh nghiệm thực tế có thể học MBA để tăng lợi thế cạnh tranh trong tuyển dụng.
• Người muốn mở rộng mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp: Học MBA là cơ hội để kết nối với học viên cùng chí hướng và các nhà tuyển dụng hàng đầu trên toàn cầu.

Nhìn chung, MBA là lựa chọn hoàn hảo cho những ai muốn bứt phá trong sự nghiệp, nâng cao kỹ năng quản trị và mở rộng cơ hội nghề nghiệp.

4. Tại sao nên học MBA?

4.1. Thị trường lao động ngày càng cạnh tranh

Trong bối cảnh thị trường lao động cạnh tranh gay gắt, người lao động cần sở hữu kiến thức và kỹ năng chuyên môn cao để đáp ứng yêu cầu công việc. Bằng MBA giúp học viên nâng cao năng lực quản trị và tư duy kinh doanh quốc tế, từ đó cạnh tranh hiệu quả hơn trong môi trường hội nhập toàn cầu.

4.2. Tăng cơ hội thăng tiến

Sở hữu bằng MBA không chỉ là thành tựu cá nhân mà còn mở ra cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp. Các nhà tuyển dụng ưu tiên ứng viên MBA vì họ có kiến thức chuyên sâu, kỹ năng quản lý xuất sắc và khả năng lãnh đạo.

4.3. Nâng cao sự tự tin

Trong quá trình học MBA, học viên sẽ tham gia thuyết trình, thực hiện dự án, trao đổi kinh nghiệm và nhiều hoạt động nhóm khác. Đây là cơ hội để rèn luyện kỹ năng mềm, nâng cao sự tự tin và tự tin thể hiện năng lực trong môi trường chuyên nghiệp.

4.4. Tiên phong trong chuyển đổi số

Chương trình MBA chú trọng tích hợp công nghệ vào giáo trình, giúp học viên phát triển khả năng lãnh đạo và triển khai các dự án đổi mới, đặc biệt là chuyển đổi số doanh nghiệp. Kiến thức về quản trị chiến lược, lãnh đạo và công nghệ giúp học viên trở thành những nhà quản lý hiện đại, sẵn sàng dẫn dắt doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

5. Lộ trình học MBA như thế nào?

Chinh phục tấm bằng MBA là một hành trình đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quyết tâm cao. Dưới đây là lộ trình chi tiết các bước bạn cần thực hiện để biến mục tiêu đó thành hiện thực:

• Bước 1 Xác định mục tiêu và tích lũy kinh nghiệm: Đây là nền tảng của cả quá trình. Hãy tự hỏi tại sao bạn muốn học MBA và mục tiêu sự nghiệp sau khi tốt nghiệp là gì. Song song đó, hãy tập trung làm việc để tích lũy đủ số năm kinh nghiệm (thường là 2-5 năm) mà các chương trình MBA uy tín yêu cầu.
• Bước 2 Chuẩn bị hồ sơ ứng tuyển: Đây là giai đoạn đòi hỏi nhiều công sức nhất. Bạn cần chinh phục các bài thi chuẩn hóa như GMAT/GRE để chứng minh năng lực tư duy và IELTS/TOEFL cho thấy khả năng sử dụng tiếng Anh thành thạo. Bên cạnh đó, việc viết những bài luận sâu sắc và xin thư giới thiệu từ những người uy tín sẽ giúp hồ sơ của bạn nổi bật.
• Bước 3 Học tập và chuyên sâu: Khi đã trúng tuyển, năm đầu tiên bạn sẽ được học các môn nền tảng về quản trị. Sang năm thứ hai, bạn sẽ lựa chọn chuyên ngành mình yêu thích, tham gia thực tập tại các công ty lớn và thực hiện các dự án thực tế để cọ xát kinh nghiệm.
• Bước 4 Xây dựng mạng lưới và tìm kiếm việc làm: Xuyên suốt quá trình học, hãy tích cực tham gia các hội thảo, sự kiện kết nối và tận dụng mạng lưới cựu sinh viên để tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp phù hợp với định hướng của bản thân.

6. Loại chương trình MBA

6.1. MBA toàn thời gian

MBA toàn thời gian là trải nghiệm nghiên cứu và thực hành phong phú ngay trong khuôn viên trường, phù hợp cho sinh viên mới tốt nghiệp hoặc những người muốn thay đổi hướng đi sự nghiệp.

• Tại Mỹ, chương trình phổ biến kéo dài 2 năm, đặc biệt tại nhóm trường kinh doanh danh tiếng M7.
• Ở Châu Âu và Châu Á, MBA 1 năm đang rất phổ biến, rút ngắn thời gian học. Ví dụ, INSEAD chỉ mất 10 tháng, trong khi London Business School linh hoạt từ 15–21 tháng tùy lựa chọn.

6.2. MBA bán thời gian

MBA bán thời gian giúp học viên kết hợp giữa công việc và học tập, không bỏ lỡ cơ hội thăng tiến.

• Lớp học diễn ra vào buổi tối, cuối tuần hoặc theo mô-đun linh hoạt.
• Kết hợp học trực tuyến và trực tiếp, giúp học viên quản lý thời gian hiệu quả.

6.3. MBA điều hành (EMBA)

MBA điều hành hay EMBA là chương trình bán thời gian dành cho các chuyên gia cấp điều hành với hơn 10 năm kinh nghiệm.

• Chương trình tập hợp các nhà lãnh đạo cấp cao để nâng cao kỹ năng, kết nối và chia sẻ kiến thức.
• Học viên được đưa các dự án chuyên môn thực tế vào lớp học, áp dụng ngay kiến thức vào công việc.

6.4. MBA trực tuyến

MBA trực tuyến là lựa chọn siêu linh hoạt, giúp học viên học tại nhà trong khi vẫn duy trì công việc.

• Một số chương trình yêu cầu nội trú ngắn (1–2 tuần), nhưng nhiều chương trình 100% trực tuyến.
• Cho phép học viên tự lên kế hoạch thời gian học và trả phí theo từng học phần.
• Thời gian hoàn thành thường khoảng 2 năm, tùy chương trình.

6.5. Chuyên ngành MBA (MBA specializations)

Mặc dù MBA là bằng cấp tổng quát, học viên có thể chọn chuyên sâu vào lĩnh vực quan tâm như:

- Quản lý, phân tích kinh doanh, khởi nghiệp

- Tài chính, Marketing, nhân sự

Các chương trình chuyên ngành thường kết hợp khóa học cốt lõi về quản lý với các môn chuyên sâu, giúp học viên phát triển kỹ năng chuyên môn vững chắc.

• Ở Mỹ, các chương trình STEM MBA cho phép sinh viên quốc tế tốt nghiệp làm việc tới 3 năm mà không cần thị thực H-1B.
• Nhiều trường cũng cung cấp bằng kép, kết hợp MBA với thạc sĩ chuyên ngành hoặc chương trình liên ngành như JD MBA.

7. Chi phí học MBA

Theo Báo cáo Business Because Cost of MBA 2023, tổng chi phí trung bình để học một trong những chương trình MBA toàn thời gian hàng đầu thế giới là 202.000 USD. Con số này bao gồm học phí, các khoản phí bổ sung, chi phí sinh hoạt và bảo hiểm y tế.

Chi phí học MBA thay đổi đáng kể tùy thuộc vào nơi học. Tổng chi phí trung bình của một chương trình MBA toàn thời gian hàng đầu:

- Hoa Kỳ: 233.000 USD

- Châu Âu: 146.000 USD

- Châu Á: 113.000 USD

Học phí cho các chương trình MBA toàn thời gian hàng đầu dao động từ 64.000 USD đến 173.000 USD.

Có nhiều chương trình MBA toàn thời gian với chi phí phải chăng hơn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng học tập và kết quả tương tự. Ví dụ:

• MBA tại Đại học Bath: 46.875 USD cho sinh viên quốc tế
• MBA tại Trường Kinh doanh Birmingham: 40.625 USD, là hai chương trình MBA có chi phí phải chăng nhất ở Vương quốc Anh

Nếu học viên theo học MBA bán thời gian, MBA trực tuyến hoặc EMBA, họ sẽ không phải trả thêm các khoản phí liên quan đến chi phí sinh hoạt và các chi phí phát sinh khác.

Ngoài ra, các trường kinh doanh cung cấp nhiều loại học bổng và hỗ trợ tài chính để giúp học viên trang trải học phí, nghĩa là đối với các chương trình MBA toàn thời gian, học viên hiếm khi phải trả toàn bộ chi phí.

Những lợi ích này, cộng với mức lương cao, kỹ năng quản trị nâng cao và mạng lưới quan hệ rộng lớn mà học viên đạt được sau chương trình MBA, khiến cái giá của tấm bằng MBA trở nên xứng đáng khi cân nhắc lợi tức đầu tư (ROI).

8. Mức lương sau tốt nghiệp MBA bao nhiêu?

Một trong những lý do hàng đầu khiến nhiều người đầu tư vào tấm bằng MBA chính là sự đột phá về thu nhập. Mặc dù không có một con số cố định, nhưng mức lương sau khi tốt nghiệp MBA thường tăng đáng kể so với trước khi học. Đối với các chương trình MBA danh tiếng trên thế giới, mức lương khởi điểm trung bình có thể dao động từ 120.000 đến 175.000 USD mỗi năm, chưa kể các khoản thưởng hậu hĩnh. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy các doanh nghiệp đánh giá rất cao giá trị mà một nhân sự có bằng MBA mang lại cho tổ chức của họ.

Tuy nhiên, mức lương cụ thể của bạn sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố then chốt. Uy tín của trường đại học mà bạn theo học có tác động rất lớn, bởi các công ty hàng đầu thường ưu tiên tuyển dụng từ những trường danh tiếng. Bên cạnh đó, ngành nghề bạn lựa chọn cũng tạo ra sự khác biệt rõ rệt; ví dụ, các lĩnh vực như tư vấn chiến lược, tài chính - ngân hàng đầu tư thường có mức lương cao hơn so với các ngành khác. Cuối cùng, kinh nghiệm làm việc trước MBA và vị trí địa lý của công việc cũng là những nhân tố quan trọng quyết định mức thu nhập cuối cùng của bạn.

Tham khảo:

- CEO học ngành gì? Nắm bắt để chinh phục vị trí “đỉnh của chóp”

- Master là gì? Các loại bằng thạc sĩ và cách phân biệt

- CFVG là gì? Thông tin về Trung tâm giáo dục hàng đầu nước ta

9. Học MBA ở đâu?

9.1. MBA trong nước

Nếu bạn muốn học MBA tại Việt Nam, một số trường uy tín bao gồm:

- Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

- Trường Đại học Ngoại thương

- Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội

- Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

- Trường Đại học RMIT Việt Nam

9.2. MBA quốc tế

Những trường kinh doanh hàng đầu thế giới cung cấp chương trình MBA danh tiếng:

- Harvard Business School

- Stanford Graduate School of Business

- Wharton School, University of Pennsylvania

- MIT Sloan School of Management

- London Business School

- University of Cambridge Judge Business School

- University of Oxford Saïd Business School

- University of Manchester Business School

- Ivey Business School, Western University

- University of Sydney Business School

9.3. MBA liên kết

Một số chương trình MBA liên kết giữa Việt Nam và nước ngoài giúp học viên tiếp cận kiến thức quốc tế:

- Viện Quản trị và Công nghệ FSB, Đại học FPT

- Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) liên kết với Đại học Western Sydney (Úc)

10. Sự khác nhau giữa MBA và Mini MBA

Khi tìm hiểu về các chương trình quản trị kinh doanh, nhiều người thường băn khoăn giữa MBA và Mini MBA. Mặc dù cả hai đều tập trung vào kiến thức quản trị và lãnh đạo, nhưng về thời gian học, cấp bằng, nội dung đào tạo và kiểm định chất lượng, chúng có những điểm khác biệt rõ ràng. Để dễ hình dung, bạn có thể tham khảo bảng so sánh chi tiết dưới đây:

11. Những điều cần lưu ý khi học MBA?

Học MBA là một quyết định quan trọng, đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc về cả thời gian và tài chính. Để đảm bảo hành trình này mang lại hiệu quả cao nhất, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng một số yếu tố then chốt sau đây:

• Xác định rõ ràng mục tiêu cá nhân: Trước khi bắt đầu, hãy tự hỏi bản thân: "Bạn mong muốn đạt được điều gì sau khi có bằng MBA?". Việc có một mục tiêu cụ thể dù là thăng tiến, chuyển ngành hay khởi nghiệp sẽ là kim chỉ nam giúp bạn chọn đúng trường, đúng chuyên ngành và tận dụng tối đa các cơ hội trong suốt quá trình học.
• Lựa chọn hình thức học phù hợp: MBA có nhiều hình thức đào tạo khác nhau. Toàn thời gian (Full-time) phù hợp cho người có thể tạm dừng công việc để tập trung hoàn toàn vào việc học. Ngược lại, Bán thời gian (Part-time) hoặc Học từ xa (Online) là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn vừa học vừa làm để duy trì thu nhập và áp dụng kiến thức ngay vào thực tế.
• Chuẩn bị về tài chính và thời gian: Chi phí cho một chương trình MBA là không hề nhỏ, bao gồm học phí, sinh hoạt phí và chi phí cơ hội do mất thu nhập (nếu học toàn thời gian). Hãy lên một kế hoạch tài chính chi tiết. Đồng thời, hãy chuẩn bị tinh thần cho một lịch trình học tập cường độ cao, đòi hỏi khả năng quản lý thời gian xuất sắc.
• Không chỉ học, hãy xây dựng mạng lưới: Giá trị lớn nhất của MBA đôi khi không nằm ở sách vở mà ở những mối quan hệ bạn xây dựng được. Hãy chủ động kết nối với giáo sư, bạn học và cựu sinh viên. Đây chính là mạng lưới chuyên nghiệp vô giá sẽ hỗ trợ bạn rất nhiều trong sự nghiệp sau này.

Tóm lại, hành trình tìm hiểu về MBA cho thấy đây không chỉ đơn thuần là một khóa học sau đại học, mà là một sự đầu tư chiến lược và toàn diện cho tương lai sự nghiệp. Hy vọng qua những phân tích chi tiết, câu hỏi MBA là gì đã không còn là một khái niệm mơ hồ, mà đã trở thành một lựa chọn sự nghiệp rõ ràng trong tâm trí bạn. Tấm bằng này trang bị cho bạn không chỉ kiến thức quản trị, mà còn là tư duy của một nhà lãnh đạo, một mạng lưới quan hệ vô giá và sự tự tin để chinh phục những đỉnh cao mới. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng mục tiêu cá nhân để biến MBA thành đòn bẩy mạnh mẽ nhất, mở ra cánh cửa đến với những cơ hội mà bạn hằng mong ước.​

12. Câu hỏi thường gặp về MBA

12.1. Khi nào nên học MBA?

Thời điểm học MBA phụ thuộc vào mục tiêu nghề nghiệp, kinh nghiệm làm việc và khả năng tài chính. Một số thời điểm lý tưởng bao gồm:

• Sau khi tốt nghiệp đại học: Nếu bạn muốn theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh, học MBA ngay sau khi tốt nghiệp là lựa chọn phù hợp.
• Sau khi có ít nhất 2 năm kinh nghiệm làm việc: Với nền tảng kinh nghiệm thực tế, bạn sẽ hiểu rõ hơn về các nguyên tắc kinh doanh và cách áp dụng vào thực tiễn.
• Khi muốn chuyển đổi nghề nghiệp: MBA cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong lĩnh vực mới.
• Khi muốn khởi nghiệp: Học MBA giúp bạn phát triển kỹ năng quản trị và kiến thức để xây dựng và quản lý doanh nghiệp hiệu quả.

12.2. Học MBA xong ra làm gì?

Tấm bằng MBA mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn trong nhiều ngành và vai trò khác nhau. Một số công việc phổ biến bao gồm:

- Quản lý tài chính

- Cố vấn tài chính

- Giám đốc nhân sự

- Nhân viên ngân hàng và đầu tư

- Quản lý IT

- Tư vấn quản lý

- Giám đốc Marketing

- Giám đốc điều hành

Các nhà tuyển dụng đánh giá cao ứng viên tốt nghiệp MBA. Theo khảo sát GMAC, 82% nhà tuyển dụng tin tưởng các trường kinh doanh có khả năng chuẩn bị học viên thành công. Sinh viên tốt nghiệp MBA hiện đang làm việc trong nhiều ngành, từ chăm sóc sức khỏe, tổ chức phi lợi nhuận, công ty đa quốc gia, đến các startup và kinh doanh riêng.