Định mức lao động là gì? Vai trò của định mức lao động bạn biết chưa

1. Khái niệm về định mức lao động

Đầu tiên chúng ta sẽ tìm hiểu định nghĩa của định mức lao động. Định mức lao động (ĐMLĐ) là hành động xác định, đo lường khối lượng công việc, số lượng sản phẩm tạo ra của một cá nhân hay một nhóm, một tập thể trong một khoảng thời gian xác định nào đó hoặc lượng thời gian để hoàn tất công việc, hoàn thiện một sản phẩm.

Theo quy định của Pháp luật Việt Nam hiện hành thì người sử dụng lao động, các nhà tuyển dụng, những người trong ban lãnh đạo sẽ dựa vào định mức lao động để có thể tính lương thưởng trong payroll cùng remuneration cho người lao động và ký các hợp đồng thử việc, hợp đồng lao động có thể là hợp đồng không thời hạn hay hợp đồng dài hạn, xem xét tăng lương cho người lao động. Định mức lao động sẽ là một trong những công cụ mà người sử dụng lao động sẽ dùng để xét lương cho người tham gia lao động.

Chính vì sự quan trọng và hữu ích của định mức lao động mà người sử dụng lao động cần phải nghiêm túc và có trách nhiệm cao trong trong xây dựng định mức lao động dựa theo luật lao động, nguyên tắc không thay đổi của Chính phủ đã quy định. Định mức lao động là một thuật ngữ rất phổ biến trong môi trường làm việc, sử dụng lao động và định mức lao động có những tác động nhất định tới doanh thu, lợi nhuận của doanh nghiệp, corporate, JSC, xí nghiệp, tiền lương của người lao động, giá thành sản phẩm của doanh nghiệp bán ra thị trường.

Việc làm quản lý sản phẩm

2. Những nguyên tắc, quy luật khi thiết lập định mức lao động 

Trong khi xây dựng định mức lao động, người sử dụng lao động cần phải có trách nhiệm tuyệt đối để xem xét, cân nhắc đưa ra định mức lao động phù hợp, hợp lý. Trong khi xây dựng sẽ có những quy tắc chung nhất định được quy định ở Điều 8, nghị định 49, 2024 (NĐ - CP), vậy những quy tắc trong xây dựng định mức lao động đó có nội dung là gì vậy?

Có tổng cộng 5 nguyên tắc trong khi thiết lập định mức lao động, đó là:

+ Định mức lao động sẽ được thực hiện theo từng công đoạn, quy trình, từng bước nhỏ cho tới toàn bộ quá trình trong công việc tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ trên cơ sở tổ chức hoạt động lao động khoa học, phù hợp với phân công lao động, khối lượng lao động, sản xuất hiệu quả và đảm bảo trong quá trình

+ Định mức lao động sẽ xét dựa trên cấp bậc, chức vị, trình độ chuyên môn, trình độ đào tạo của người lao động và cơ sở cấp bậc của tính chất công việc, quy trình công nghệ, tiêu chuẩn của máy móc, các thiết bị kỹ thuật và đáp ứng đủ những yêu cầu về an toàn lao động

+ Định mức lao động được đưa ra phải là mức trung bình tiên tiến so với mặt bằng chung, đảm bảo cho phần đa số những người lao động thực hiện được mà không phải tăng ca lên nhiều giờ, kéo dài thời gian làm việc quá mức quy định trong Luật lao động của Chính phủ, Nhà nước

+ Trước khi thực hiện định mức lao động, người sử dụng lao động cần phải cho thử trước khi ban hành thực hiện nghiêm túc. Cụ thể thì, người sử dụng lao động, người chủ doanh nghiệp phải có nhiệm vụ thông báo trước cho người lao động ít nhất là trước 15 ngày trước khi áp dụng thật vào môi trường làm việc. Hơn nữa, thời gian áp dụng định mức lao động sẽ tùy thuộc theo tính chất công việc nhưng sẽ nhiều nhất tối đa là 03 tháng và sau quá trình áp dụng cần phải đánh giá định mức lao động. Trong quá trình làm việc tiêu chuẩn, mức thực tế thực hiện theo tính theo sản lượng thấp hơn 5% hoặc vượt quá 10% so với định mức được giao, hoặc là mức thực tế cao 5% hoặc thấp hơn 10% so với định mức được giao thì người sử dụng lao động sẽ phải điều chỉnh, sửa đổi lại định mức lao động để phù hợp với người lao động

+ Định mức lao động sẽ không cố định bất biến mà sẽ được xem xét, rà soát, điều chỉnh để phù hợp, luôn được đem ra đánh giá, bổ sung cho hợp lý. Khi xây dựng đóng góp, chỉnh sửa, bổ sung thì người sử dụng lao động cần phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể người lao động tại doanh nghiệp và thông báo một cách rộng rãi và công khai ở nơi làm việc của người lao động trước khi áp dụng vào thực hiện thật, song song với đó là gửi cơ quan quản lý hành chính công (public adminstration) nhà nước về lao động cấp huyện nơi đặt trụ sở của doanh nghiệp

Trên đây là 5 nguyên tắc của xây dựng định mức lao động, vậy còn những thuật ngữ khác trong định mức lao động thì sao, bạn đã biết chưa? Hãy tìm hiểu những thuật ngữ đó trong phần tiếp theo bạn nhé!

>> Xem thêm: Tạm hoãn hợp đồng lao động

3. Thuật ngữ liên quan tới định mức lao động

Sau khi doanh nghiệp xây dựng được định mức lao động thì sản phẩm cho ra sẽ là Mức sản lượng và Mức thời gian.

+ Mức sản lượng (MSL) : là tổng số lượng đơn vị sản phẩm hay là số khối lượng công việc được giao cho một người 1 người lao động (NLĐ) hoặc một nhóm người lao động để hoàn thành khối lượng công việc đó trong khoảng thời gian định hạn trước. Đơn vị đo của MSL có dạng số đơn vị sản phẩm / giây, phút, giờ, ca.

+ Mức thời gian : là số lượng thời gian hao hụt được quy định cho 1 NLĐ hay một nhóm NLĐ để hoàn thành xong một sản phẩm hay một khối lượng công việc. MTG có đơn vị đo lường là giây, phút, giờ, ca, buổi,.../ một đơn vị sản phẩm

+ Bước công việc: là một phần, một bộ phận của toàn bộ quá trình công việc, quá trình sản xuất được hoàn thành bởi 1 hay một nhóm NLĐ thực hiện trong một nơi chốn, không gian làm việc nhất định, thực hiện cho một cá nhân người lao động nhất định và được phân bổ chia thành những giai đoạn, thao tác, cử động

Việc làm sản xuất - vận hành sản xuất tại Hồ Chí Minh

Việc nghiêm túc xác định và nghiên cứu MSL và MTG sẽ có thể cho doanh nghiệp tính toán được tiền lương đơn giá của sản phẩm cho lao động với một công thức như sau:

Đơn giá sản phẩm = (LCBCV + PC) X MTG

Trong đó thì LCBCV là lương cấp bậc công việc vì mỗi công việc có bậc lương khác nhau vì vậy mà LCBCV chính là mức lương trả cho công việc đó, PC là phụ cấp tính lương cho công việc ấy, MTG là mức thời gian với định nghĩa như bên trên đã nhắc.

4. Các phương pháp định mức lao động

Vậy thì những phương pháp định mức lao động gồm những phương pháp nào?

4.1. Các phương pháp tổng hợp

 Trong phương pháp tổng hợp có 3 phương pháp: thống kê, kinh nghiệm và dân chủ bình nghị. 

+ Phương pháp thống kê doanh nghiệp sẽ dựa vào cơ sở dữ liệu, tài liệu thông tin để có được thông tin về thời gian hao phí thực tiễn để hoàn thành xong  những bước công việc (gần giống hoặc tương tự) như với giai đoạn và thời kỳ trước. 

Ví dụ như xét một nhóm 6 công nhân có công việc như nhau, theo thống kê ghi lại của từng người, hao phí thời gian trung bình làm việc của từng người trong tuần lần lượt là: 45 phút, 39 phút, 52 phút, 49 phút, 41 phút, 47 phút. Vậy thì mức trung bình để tạo ra sản phẩm là (45 + 39 +52 +49 +41 +47 ) : 6 = 45,5 phút.

+ Phương pháp kinh nghiệm là một phương pháp xây dựng định mức dựa theo kinh nghiệm tích lũy được bởi các cán bộ định mức, quản đốc phân xưởng hoặc công nhân sản xuất

+ Phương pháp dân chủ bình nghị là phương pháp xây dựng định mức lao động bằng cách các cán bộ định mức sẽ dự đoán, tính toán được mức bằng thống kê hoặc kinh nghiệm có sẵn rồi sau đó đưa ra cho người lao động, công nhân thảo luận, tham khảo, bình, nghị quyết định

Sau khi nhìn tổng thể những phương pháp nằm trong nhóm phương pháp tổng hợp không phải là một phương thức có tính khoa học cao, thế nhưng ngoài những mặt hạn chế thì nó lại có điểm cộng là dễ dàng, đơn giản, dễ thực hiện vì tốn ít công sức. Nó sẽ chỉ được áp dụng hạn chế, có thời hạn nhất định trong điều kiện sản xuất non trẻ, trình độ tổ chức lao động và hoạt động sản xuất còn chưa chuyên nghiệp.

Việc làm quản lý sản xuất

>> Xem thêm: Đối tượng lao động là gì

4.2. Các phương pháp phân tích

 Trong nhóm các phương pháp phân tích thì quá trình diễn ra tỉ mỉ hơn với những cuộc nghiên cứu và áp dụng dựa trên những cơ sở với những máy móc, thiết bị và thao tác lao động hợp lý. Phương pháp dựa trên những căn cứ khoa học. Trong nhóm phương pháp này gồm có phương pháp phân tích tính toán, phương pháp phân tích khảo sát và phương pháp phân tích so sánh điển hình.

+ Phương pháp phân tích tính toán là phương pháp sẽ dựa vào việc tham khảo những tài liệu có sẵn. Những cán bộ cán bộ định mức lao động sẽ thực hiện thiết lập định mức lao động trong phòng làm việc của họ. Phương pháp này nhanh gọn lẹ, không mất nhiều thời gian và công sức, đảm bảo chắc chắn về độ chính xác và đồng nhất của định mức

+ Phương pháp phân tích khảo sát là phương pháp mà các doanh nghiệp sẽ cần phải dựa vào những tài liệu nghiên cứu, khảo sát ở những nơi làm việc của người lao động, công nhân. Định mức được xây dựng bằng phương pháp này có điểm ưu thế độ chính xác rất cao, nhưng tốn nhiều thời gian của doanh nghiệp và người khảo sát yêu cầu phải là người có trình độ nghiệp vụ cao thích hợp với điều kiện sản xuất hàng loạt và khối lượng lớn

+ Phương pháp so sánh điển hình là kiểu phương pháp sẽ dựa trên những mức hao phí mức điển hình và mức điển hình này sẽ xây dựng trên căn cứ khoa học và áp dụng nhiều cho những công việc thuộc ngành công nghệ hay nội dung kết hợp trình tự giống nhau chỉ khác nhau về kích cỡ. Đây là một phương thức tốn ít thời gian công sức của doanh nghiệp nhưng điểm trừ là có độ chính xác thấp hơn hai phương pháp phân tích kia nên sẽ chỉ áp dụng chỉ hình thức nhỏ lẻ hàng loạt và đơn chiếc. Nếu doanh nghiệp muốn nâng cao tính chính xác của phương pháp này sẽ phải phân chia thành các nhóm nhỏ chi tiết hơn và gia công hơn, xây dựng thiết lập một công trình tỉ mỉ, tính đúng đắn cao, dựa theo căn cứ khoa học.

Tìm việc

Giờ đây có lẽ  bạn đã hiểu về  định mức lao động là gì rồi phải không, bạn có thể truy cập web timviec365.vn để có thêm cho mình những thông tin khác nếu bạn muốn biết về những thuật ngữ mới trong môi trường làm việc nhé! Chắc chắn những thông về nghề nghiệp sẽ có thể hỗ trợ bạn trên con đường nghề nghiệp của bạn!