M&A là thuật ngữ mà có thể các bạn đã từng được nghe thấy nhiều lần, tuy nhiên để hiểu rõ M&A là gì thì chưa hẳn ai cũng biết. Vậy thực chất M&A có nghĩa là gì? Xây dựng các thương vụ M&A để làm gì và quy trình để thực hiện một thương vụ M&A ra sao? Mọi thắc mắc sẽ được Timviec365.vn bật mí ngay sau đây!
M&A là viết tắt của cụm từ “Mergers & Acquisitions” trong tiếng Anh, có nghĩa là sáp nhập và mua lại. Đây là một hoạt động trong kinh doanh mà doanh nghiệp này sẽ làm mọi cách để giành quyền kiểm soát mọi vấn đề của doanh nghiệp khác thông qua hình thức sáp nhập hai doanh nghiệp hoặc cũng có thể là mua lại một số cổ phần hay toàn bộ cổ phần của doanh nghiệp đó.
M&A là gì?
Với hình thức sáp nhập doanh nghiệp thì đây được hiểu là sự liên kết giữa hai doanh nghiệp có cùng quy mô hoạt động với nhau để từ đó cho ra đời một doanh nghiệp mới hoàn toàn. Sau khi đã sát nhập thì toàn bộ những tài sản, mọi quyền lợi cũng như những nghĩa vụ, lợi ích chung của cả hai doanh nghiệp sẽ bị sáp nhập lại thành một và thuộc về tay của doanh nghiệp sáp nhập.
Còn đối với hình thức mua lại thì đây là hoạt động một doanh nghiệp lớn sẽ mua lại các cổ phần của doanh nghiệp nhỏ hơn. Tuy nhiên, đối với hình thức này thì doanh nghiệp sau khi bị mua lại vẫn được quyền giữ lại tư cách pháp nhân của mình và doanh nghiệp mua lại sẽ nắm mọi quyền hành cũng như hưởng mọi lợi ích từ doanh nghiệp được mua.
2. Mục đích của chiến lược M&A
Tất cả những thương vụ M&A ra đời đều có mục đích riêng của từng doanh nghiệp. Đây không chỉ đơn thuần là việc sở hữu hay nắm giữ các cổ phần của doanh nghiệp mà còn nhằm mục đích chính là giành lấy quyền kiểm soát và có thể tham gia vào mọi quyết định quan trọng, những vấn đề liên quan trong toàn bộ hoạt động kinh doanh cũng như việc quản trị doanh nghiệp, có ảnh hưởng lớn đến các hoạt động của doanh nghiệp bị thu mua. Hoạt động này đôi khi bị hiểu nhầm thành hình thức đầu tư giữa các doanh nghiệp, tuy nhiên chúng ta có thể dễ dàng phân biệt thông qua việc các doanh nghiệp đầu tư sở hữu số cổ phần lớn hơn và đủ để có thể tham gia vào các quyết định quan trọng của doanh nghiệp kia. Và đây chính là một thương vụ M&A vẫn thường xảy ra trong kinh doanh hiện nay.
Và đối với các doanh nghiệp tham gia vào việc góp vốn nhưng không sở hữu đủ số vốn cổ phần để có thể tham gia vào các quyết định của doanh nghiệp kia thì đây chỉ được xem là một hoạt động đầu tư thông thường.
Các chiến lược M&A ra đời giúp cho các doanh nghiệp có thể mở rộng thị phần của mình cũng như tăng hiệu quả kinh doanh, giúp cơ cấu lại số lượng và chất lượng nguồn nhân lực một cách hợp lý, cắt giảm bỏ những chi phí phát sinh không cần thiết cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó cũng tận dụng được mọi công nghệ được chuyển giao phục vụ cho hoạt động kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp.
3. Các hình thức M&A phổ biến hiện nay
Hiện nay, các hình thức M&A thường được phân chia theo tính chất sát nhập của từng của từng doanh nghiệp. Và có 3 hình thức M&A cơ bản phổ biến nhất, được nhiều doanh nghiệp áp dụng là:
3.1. M&A theo chiều dọc
Đây là một hình thức khá phổ biến, thường được thực hiện giữa hai doanh nghiệp khi cùng kinh doanh một dịch vụ hay một chuỗi các giá trị sản xuất chất lượng. Sự khác biệt duy nhất có thể thấy giữa hai doanh nghiệp này chính là giai đoạn hoạt động sản xuất, kinh doanh mà cả hai công ty này đang áp dụng thực hiện. Ví dụ như một chuỗi cửa hàng cà phê sát nhập vào với một nhà máy cà phê để cùng hoạt động, sản xuất thì đây chính là hình thức M&A theo chiều dọc.
Hình thức M&A theo chiều dọc
Với hình thức M&A này thì hai doanh nghiệp sẽ cùng hoạt động kinh doanh về một mặt hàng nhưng lại khác nhau về các giai đoạn sản xuất. Hình thức sáp nhập theo chiều dọc này thường được áp dụng để đảm bảo tối đa các nguồn cung cấp toàn bộ các mặt hàng thiết yếu để tránh mọi sự gián đoạn trong các nguồn cung cấp đó. Bên cạnh đó, việc sáp nhập này cũng giúp giảm nguồn cung cấp cho các đối thủ cạnh tranh, giúp doanh nghiệp tăng doanh thu cũng như giảm thiểu những chi phí không cần thiết cho doanh nghiệp.
M&A theo chiều ngang được hiểu là một hình thức sáp nhập và mua bán giữa các doanh nghiệp có cùng dòng sản phẩm, dịch vụ với nhau phục vụ cho các đối tượng khách hàng. Hiểu một cách đơn giản thì đây là những công ty cùng ngành, cùng lĩnh vực và các giai đoạn sản xuất. Các doanh nghiệp này thường chính là đối thủ của nhau trên thị trường kinh doanh.
Và có thể thấy, thương vụ đình đám của Grap mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á là minh chứng rõ nhất cho hình thức M&A theo chiều ngang. Trước khi thương vụ M&A xảy ra thì đây là hai công ty đối thủ của nhau. Và khi mua lại thì lợi ích của Grap đã tăng lên rõ rệt cũng như trực tiếp loại bỏ được đối thủ cạnh tranh.
3.3. M&A kết hợp
M&A kết hợp là hình thức sát nhập với mục đích chính là tạo nên những tập đoàn lớn mạnh, có tầm ảnh hưởng trên thị trường. Việc sáp nhập theo hình thức này thường được áp dụng giữa các công ty, doanh nghiệp cùng cung cấp, phục vụ cho một đối tượng khách hàng trong một ngành hàng nhất định. Tuy nhiên, các sản phẩm và dịch vụ của các doanh nghiệp này lại không giống nhau và sau khi sáp nhập sẽ các sản phẩm, dịch vụ đó sẽ bổ sung cho nhau.
Hình thức M&A kết hợp
Ví dụ một doanh nghiệp cung cấp cho thị trường dịch vụ thiết kế nội thất sẽ sát nhập với một doanh nghiệp về xây dựng. Hai doanh nghiệp này đều có chung một đối tượng khách hàng và sau khi sáp nhập sẽ bổ sung cho nhau giúp cho khách hàng có thể thuận lợi hơn bởi hai dịch vụ này đều có liên quan đến nhau và thường được sử dụng cùng với nhau.
Các doanh nghiệp thực hiện theo hình thức M&A kết hợp thường sẽ giảm thiểu được nhiều rủi ro trong kinh doanh, có cơ hội được tiếp cận nhanh chóng với nguồn tài nguyên, các đối tượng khách hàng có sẵn cũng như các lĩnh vực kinh doanh khác trong ngành. Từ đó, có thể giảm bớt những khó khăn và tiết kiệm thời gian, chi phí trong kinh doanh, trực tiếp tiếp cận với thị trường.
4. Quy trình thực hiện của một thương vụ M&A
4.1. Xây dựng chiến lược – xác định mục tiêu M&A tiềm năng
Xây dựng chiến lược và xác định mục tiêu của M&A là một trong các bước vô cùng quan trọng trong một thương vụ sáp nhập – mua lại. Trước khi bước vào bắt đầu một thương vụ, các thành viên trong ban lãnh đạo doanh nghiệp cần phải xây dựng cho công ty của mình một chiến lược thật cụ thể, rõ ràng, thể hiện tất cả những gì mà mình mong muốn, dự đoán những gì có thể có được từ thương vụ M&A, từ đó xác định mục tiêu tiềm năng để tiến hành sáp nhập – mua lại. Những mục tiêu tiềm năng của doanh nghiệp có thể là những lợi nhuận có được, đối tượng khách hàng hay vị trí địa lý,...
Tiếp đó, các doanh nghiệp cần phải thực hiện việc đánh giá các mục tiêu tiềm năng nhất cho mình. Bắt đầu từ xây dựng chiến lược cho đến việc đánh giá từng tiêu chí, từ đó có thể lựa chọn ra các mục tiêu tiềm năng nhất từ danh sách đã lập ra của doanh nghiệp. Đây là việc khá quan trọng và cần thiết để quyết định đến sự thành công của một thương vụ M&A.
4.2. Lên kế hoạch M&A và định giá cụ thể
Lên kế hoạch M&A và định giá cụ thể
Các bộ phận liên quan sau khi đã xác định được mục tiêu tiềm năng sẽ tiến hành liên hệ với các công ty có khả năng đáp ứng các tiêu chí được đưa ra trong danh sách cần sát nhập hay mua lại. Việc này có thể sẽ cần phải đối thoại với nhau nhiều lần để đưa ra những điều kiện tốt cũng như có thêm nhiều thông tin để giúp doanh nghiệp tìm ra mục tiêu tiềm năng và phù hợp nhất cho thương vụ M&A.
Tiếp đó, khi mọi việc đi theo một chiều hướng tốt thì bước tiếp theo là cần phải yêu cầu doanh nghiệp bị thâu tóm, sáp nhập cung cấp những thông tin về tài chính hiện tại, từ đó có thể phân tích tài chính và đánh giá, sau đó quyết định lựa chọn phù hợp nhất cho thương vụ đó.
4.3. Đàm phán, thẩm định
Sau khi đã phân tích và đánh giá đúng tiềm năng phù hợp thì sẽ tiến đến đàm phán, đưa ra các mô hình để định giá của doanh nghiệp chính là mục tiêu để sáp nhập – mua lại. Đàm phán ban đầu để đưa ra một yêu cầu, đề nghị cụ thể và tiến tới thương lượng chi tiết hơn các điều khoản.
Đàm phán thành công sẽ tiến đến bước thẩm định. Đây là một bước rất quan trọng trong quy trình thực hiện thương vụ M&A, giúp cho việc xác nhận cũng như điều chỉnh lại chính xác các giá trị của doanh nghiệp bằng cách sẽ phân tích và kiểm tra toàn bộ các yếu tố liên quan về tài chính như vốn vay, vốn chủ sở hữu, tình hình dòng tiền, các khoản nợ, nguồn nhân lực, các đối tượng khách hàng tiềm năng,...
Tất cả mọi quá trình nếu như không có gì phát sinh và được sự đồng ý, chấp thuận của hai bên doanh nghiệp thì sẽ tiến hành đưa ra những thỏa thuận cuối cùng và ký kết hợp đồng. Khi đó, các nhà đầu tư sẽ nhận được một phần cổ phiếu mới trong danh sách các mục đầu tư hoặc là cổ phiếu mở rộng của doanh nghiệp mua lại. Trong một số trường hợp nếu như một thương vụ M&A mà doanh nghiệp này mua lại một doanh nghiệp khác thì doanh nghiệp mua lại sẽ phải thực hiện thanh toán cho cổ phiếu của công ty bị mua thông qua các cổ phiếu hoặc tiền mặt. Khi thương vụ M&A kết thúc thì nhóm các nhà quản lý của hai doanh nghiệp này sẽ làm việc với nhau trong quá trình sáp nhập.
Ký kết hợp đồng và kết thúc thương vụ M&A
Mặc dù các thương vụ M&A có thể giúp thâu tóm các doanh nghiệp đối thủ, mở rộng quy mô và cơ hội kinh doanh. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng cần phải thật sự tỉnh táo và chú ý các vấn đề sau đây:
- Tránh những khủng hoảng về truyền thông khi tiến hành công bố thông tin ra bên ngoài.
- Các doanh nghiệp cần phải thực hiện công tác điều chỉnh lại toàn bộ đội ngũ nhân sự cũng như quy trình làm việc thật hợp lý để việc kinh doanh đạt hiệu quả hơn.
- Các doanh nghiệp cần phải thống nhất từ ban đầu các chiến lược để ổn định lại thương hiệu.
5. Một số thương vụ M&A nổi tiếng tại Việt Nam trong những năm gần đây
Việt Nam trong những năm qua đã có rất nhiều các thương vụ M&A đình đám, nổi tiếng, tạo tiếng vang và ảnh hưởng lớn. Nổi bật nhất phải kể đến đó là một số thương vụ sau:
- Thương vụ M&A của Grab mua lại toàn bộ Uber trên thị trường Đông Nam Á. Đây là một thương vụ gây sốt một thời bởi sự thâu tóm và loại bỏ trực tiếp đối thủ cạnh tranh ra khỏi thị trường kinh doanh của Grap.
Thương vụ M&A đình đám tại Việt Nam
- Một tập đoàn đến từ Thái Lan là Central Group đã đầu tư hơn 1 tỷ USD để sở hữu BigC và thâu tóm ngành bán lẻ tại Việt Nam. Tập đoàn doanh nghiệp này trước đó cũng đã từng đầu tư vào Nguyễn Kim – một hệ thống bán lẻ trong lĩnh vực điện tử điện máy tại Việt Nam.
- Một thương vụ đình đám nữa chính là ThaiBev đã mua lại hơn 50% cổ phần của Sabeco – một công ty nước giải khát hàng đầu của Thái Lan và Châu Á. Đây là thương vụ lớn nhất từ trước đến nay trong ngành Bia tại Châu Á với giá trị lên đến gần 5 tỷ USD.
- Công ty TNHH An Quý Hưng đã chi hơn 7000 tỷ để thâu tóm, sở hữu toàn bộ cổ phần của tập đoàn Vinaconex và trở thành cổ đông lớn nhất của Vinaconex.
- Tập đoàn The Nawaplastic Industries của Thái Lan đã mua lại 24,1% cổ phần của Nhựa Bình Minh. Bên cạnh đó, tập đoàn này còn mua thêm hơn 800.000 cổ phiếu ở bên ngoài để tăng sở hữu trên 50% số vốn và kiểm soát Nhựa Bình Minh.
M&A là gì? Chắc hẳn qua bài viết trên đây các bạn đã hiểu và nắm rõ về khái niệm, mục đích cũng như quy trình của một thương vụ M&A rồi phải không? Để không bỏ lỡ những thông tin thú vị và hấp dẫn khác, hãy thường xuyên theo dõi và cập nhật từ Timviec365.vn nhé!
